Ο ψυχισμός ενός αθλητή στην διαδικασία της προετοιμασίας του για τους αγώνες είναι αρκετά εύθραυστος, εξαιτίας πολλών συγκυριών που αντιμετωπίζει σε καθημερινή βάση. Για να βοηθήσουμε αποτελεσματικά πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε αρχικά σε έναν βαθμό το τί βιώνουν, έτσι ώστε να βρούμε και τις αντίστοιχες λύσεις. Ας αριθμήσουμε λοιπόν, κάποια από τα βασικά ζητήματα:
- Προσδοκίες υψηλών επιδόσεων: Οι αθλητές συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλη πίεση για να αποδώσουν σταθερά το καλύτερό τους. Οι προσδοκίες από τους προπονητές, τους συμπαίκτες, τους οπαδούς, ακόμα και τους ίδιους μπορεί να δημιουργήσουν σημαντικό άγχος, που τους οδηγεί να αμφιβάλουν για τον εαυτό τους.
- Σωματικές απαιτήσεις και τραυματισμοί: Τα αυστηρά προγράμματα προπόνησης και οι έντονες σωματικές απαιτήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι αθλητές είναι παράγοντες που σε καθημερινή βάση εντείνει το άγχος και το στρες, γεγονός που επηρεάζει την απόδοσή τους, εμποδίζοντας την άνοδο των προσωπικών τους ρεκόρ. Μέσα σε αυτήν την επίμονη μάχη που δίνουν, ο φόβος να υποστούν τραυματισμούς και ο επακόλουθος αντίκτυπος στην καριέρα τους προσθέτει ένα επιπλέον στρώμα άγχους, που πρέπει να αντιμετωπίσουν.
- Ανταγωνιστικό περιβάλλον: Ο αθλητισμός είναι εγγενώς ανταγωνιστικός και οι αθλητές βρίσκονται συνεχώς σε ένα ακραίο περιβάλλον όπου πρέπει να ξεπερνούν τους αντιπάλους τους και τον εαυτό τους. Ο φόβος της αποτυχίας και η συνεχής ανάγκη να αποδείξουν στον εαυτό τους πώς έχει την δυνατότητα και τις δεξιότητες να φέρει εις πέρας τους στόχους τους μπορούν να οδηγήσουν αυξημένα επίπεδα άγχους.
- Εξισορρόπηση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής: Πολλοί αθλητές πρέπει να συνδυάζουν την αθλητική τους σταδιοδρομία με προσωπικές δεσμεύσεις, όπως οι φίλοι, η οικογένεια, ακόμα και οι οπαδοί τους. Η προσπάθειά τους να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ αυτών των πτυχών της ζωής μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετο άγχος και πίεση.
- ΜΜΕ και δημόσιος έλεγχος: Οι αθλητές συχνά βρίσκονται στο επίκεντρο, με κάθε κίνηση και απόδοση τους να ελέγχεται από τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό. Δυστυχώς , αυτό εντείνει περισσότερο το αίσθημα της ευθύνης για την άριστη απόδοση τους στους αγώνες, κάνοντάς τους πολλές φορές να χάσουν την ουσία της συμμετοχής τους στον αγώνα.
Ο πρωταθλητισμός είναι μία πρόκληση, με λίγα λόγια, που βάζει τους αθλητές να αγωνιστούν όχι μόνο για το άθλημα με το οποίο έχουν επιλέξει να ασχοληθούν, αλλά και για τους επιμέρους στρεσογόνους παράγοντες, που καταλήγουν να επιβαρύνουν κατά πολύ την όλη σωματική και ψυχική προετοιμασία τους. Πώς γίνεται, λοιπόν, να μειώσουμε την επιρροή αυτού του στρες στην ψυχική διάθεση των αθλητών;
Θεμελίωση δυνατού συστήματος υποστήριξης:
Η επικοινωνία με τους προπονητές και τους συναθλητές τους, είτε ανήκουν σε ομαδικό είτε σε ατομικό άθλημα, είναι μία δικλείδα ασφαλείας, η οποία θα τους επιτρέψει να έχουν ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία της προετοιμασίας τους. Η συζήτηση με τον προπονητή για τους μακροπρόθεσμους και τους βραχυπρόθεσμους στόχους, οι συνεχείς κουβέντες με τους συναθλητές τους, ακόμα και η συμβουλή ενός ειδικού ψυχικής υγείας, θα τον βοηθήσουν να έχει πλήρη επίγνωση για τις δυνατότητές του και τις αδυναμίες του, την θέση του μέσα στην ομάδα και πως θα μπορέσει να αποδώσει το μέγιστο για αυτήν, έχοντας ως αποτέλεσμα να γνωρίζει ποιοι είναι οι στόχοι του και πως θα τους επιτεύξει. Ακόμα κι αν δεν πετύχει κάποιους από αυτούς τους στόχους είτε λόγου τραυματισμού είτε άλλων συγκυριών, με ένα τέτοιο σύστημα υποστήριξης έχει την ευχέρεια να δράσει άμεσα για να καλύψει όποια κενά έχουν δημιουργηθεί.
Διαχείριση των αυτόματων αρνητικών σκέψεων και αλλαγή των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων του αθλητή που «διογκώνουν» τα επίπεδα του άγχους:
Σίγουρα η υποστήριξη από την οικογένεια, τους χορηγούς, τους οπαδούς, τους προπονητές ακόμα και τους συναθλητές είναι κάτι πολύ ενθαρρυντικό στην πορεία ενός αθλητή και όλοι έχουν αγωνία και ανυπομονησία για την επίτευξη των στόχων του, αφού θέλουν πραγματικά οι κόποι του και οι δυσκολίες που κλήθηκε να αντιμετωπίσει στο τέλος να δικαιωθούν με ένα μετάλλιο ή ένα κύπελο. Αυτή η στήριξη, όμως, πολλές φορές λειτουργεί ως «δίκοπο μαχαίρι», καθώς πολλές φορές οι αθλητές τείνουν να ταυτίζουν την επιτυχία τους στους αγώνες με την επιθυμία τους να ανταποδώσουν την αγάπη αυτή με το να διαπρέψουν στους αγώνες (αυτόματη αρνητική σκέψη). Επομένως, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό, για να αλλάξει αυτή η δυσλειτουργική πεποίθηση, είναι πως πρώτα απ’ όλα αγωνίζονται για τον ίδιο τους τον εαυτό και για να τον ανταμείψουν για όλη τους την προσπάθεια. Η στήριξη όλων των ανθρώπων που τους συνοδεύουν στον αγώνα τους υπάρχει για να τους δυναμώνει ψυχικά και να τους ενθαρρύνει!
Διαμόρφωση μίας σωστής καθημερινής ρουτίνας:
Η καθημερινότητα ενός αθλητή είναι σημαντικό να διαθέτει ένα καλό πρόγραμμα διατροφής, με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που χρειάζεται για να αποδώσει το καλύτερο δυνατό στις προπονήσεις του και στους αγώνες. Επιπλέον, ο ύπνος είναι βασικό στοιχείο πάνω στο οποίο πρέπει να επενδύσει ένας αθλητής, καθώς η καλή ξεκούραση θα τον διατηρήσει έτοιμο να αντιμετωπίσει όλες τις προκλήσεις, περιορίζοντας σημαντικά την πιθανότητα των τραυματισμών.
Κάνοντας μία σύνοψη των παραπάνω, ένας αθλητής ζει μία καθημερινότητα που συνεχώς τον δοκιμάζει και τον προκαλεί να ξεπερνάει τα όρια του, βάζοντας νέους στόχους που καλείται να ξεπεράσει, για να φτάσει να κατακτήσει το όνειρό του. Μέσα σε αυτή την καθημερινότητα τα επίπεδα άγχους φτάνουν σε ύψη που πολλές φορές είναι δύσκολο να τα αντιμετωπίσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι στο χέρι του να καταφέρει να χαλαρώσει και να επανακτήσει την ψυχραιμία του. Εάν το άγχος, όμως, βιώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο αθλητής δεν είναι σε θέση να το αντιμετωπίσει, τότε συνίσταται η επικοινωνία με έναν ειδικό ψυχικής υγείας για να το προσεγγίσει σε βάθος και πιο ουσιαστικά.
